Wat is Zakaat?
Zakaat (زكاة) is één van de vijf pijlers van de islam en vormt de basis van een rechtvaardige en solidaire samenleving.
Het Arabische woord ‘zakaah’ betekent letterlijk zuivering of groei. Door een deel van je bezit af te staan, zuiver je niet alleen je rijkdom, maar ook je hart — van gierigheid, egoïsme en gehechtheid aan materie.
Zakaat is dus geen donatie uit goedheid, maar een verplichte vorm van aanbidding. Het is een recht dat de armen hebben op het vermogen van de rijken.
“En verricht het gebed en geef de zakaat, en wat jullie voor jezelf aan goed doen, jullie zullen het bij Allah terugvinden.”
(Soerah Al-Baqarah 2:110)
De oorsprong van Zakaat in de islam
De verplichting van Zakaat werd in het tweede jaar na de Hidjra ingesteld, tijdens het verblijf van de profeet Mohammed ﷺ in Medina.
Vanaf dat moment kreeg de islamitische gemeenschap de opdracht om jaarlijks een deel van hun bezit af te staan aan mensen in nood — niet als liefdadigheid, maar als maatschappelijke verantwoordelijkheid.
De Profeet ﷺ zei:
“Allah heeft de rijken verplicht om uit hun rijkdom een deel te geven dat genoeg is om de armen te voorzien. Als zij dit weigeren, zal Allah hen straffen met armoede en droogte.”
(At-Tabarani)
Hoe werkt Zakaat?
Zakaat wordt berekend op basis van iemands bezit dat een volledig islamitisch jaar (hawl) in het bezit is geweest, en dat boven de nisab-grens uitkomt.
Deze nisab komt overeen met de waarde van 85 gram goud.
Het standaard percentage is 2,5% van je zuivere vermogen.
Voorbeelden van bezit waarover Zakaat verschuldigd kan zijn:
- Spaargeld en contant geld
- Goud en zilver
- Aandelen, beleggingen en crypto
- Handelswaar of zakelijk kapitaal
De wijsheid achter Zakaat
Zakaat heeft niet alleen een religieuze, maar ook een sociale en morele dimensie.
Het bevordert:
- Rechtvaardigheid: rijkdom circuleert in de samenleving in plaats van zich op te hopen bij enkelen.
- Zuivering: de gever zuivert zijn bezit en ziel.
- Compassie: het versterkt solidariteit binnen de ummah.
- Duurzame steun: het helpt armen op te staan en waardigheid terug te krijgen.
Het systeem van Zakaat maakt dat niemand in een rechtvaardige samenleving aan zijn lot hoeft te worden overgelaten.
Zakaat vandaag: relevant en noodzakelijk
In onze moderne wereld, met groeiende ongelijkheid, blijft Zakaat actueler dan ooit.
Dankzij digitale hulpmiddelen zoals online calculators en transparante donatieplatforms, kan iedereen snel en veilig bijdragen.
Maar de geest van Zakaat blijft hetzelfde:
delen uit dankbaarheid, niet uit overschot.
Elke euro die je geeft, kan een gezin voedsel, onderwijs of medische hulp bieden, een investering in menselijke waardigheid.